مکانیسم ماشه تنها ابزار تهدید علیه ایران است، گزینه نظامی محتمل نیست - آقای معلم

ابوالفضل خدائی: نوار شکست و ناکامی های ایالات متحده آمریکا همچنان ادامه دارد؛ به گفته مایک پمپئو وزیر خارجه این کشور نتایج آرای شورای امنیت درباره قطعنامه پیشنهادی برای تمدید تحریم های تسلیحاتی ایران دولت ترامپ را شوکه نموده است. پمپئو که به قول روزنامه واشنگتن پست مظهر نقایص و عیوب نامیده شده است اخیرا در تبادل نظریی به انزوای آمریکا در شورای امنیت اعتراف کرد و مدعی شد که ترامپ کار درست را انجام می دهد؛ حتی اگر آمریکا تنها بماند! حال که واشنگتن مدتی است به حضورش در برجام سرانجام داده و جامعه دنیای تمام قد در برابر زورگویی و قانون شکنی آن ایستادگی نموده درصدد آشفته کردن شورای امنیت برآمده است و در این جهت باید دید که آیا تهدید و ارعاب نیازهای این کشور را برآورده خواهد نمود یا خیر. برای آنالیز بیشتر با سیدجلال ساداتیان دیپلمات پیشین و کشورمان تبادل نظر نموده ایم که در ادامه مشروح آن را می خوانید:

در ابتدا بفرمایید دلیل روی آوردن آمریکا به استفاده از مکانیسم ماشه یا چه بود؟

دونالد ترامپ و وزیر خارجه اش مایک پمپئو کوشش بسیاری انجام داده و می دهند که بتوانند به پیروزیتی در قبال ایران، دست یابند. از این رو به سراغ تحریم های سازمان ملل که حدود 14 سال قبل علیه ایران وضع شده بود رفته اند تا شاید بتوانند تحریم تسلیحاتی ایران را که در تاریخ 27 مهرماه سال جاری به سرانجام می رسد را به طور نا محدود تمدید نمایند اما کشور های عضو شورای امنیت سازمان ملل اقبالی نشان ندادند، آمریکائی ها قطعنامه پیشنهادی خود را تعدیل و تحریم تسلیحاتی را زمان دار کردند تا شاید بتوانند رأی اعضای شورا را کسب نمایند، اما باز هم پیروز نشدند و از 15 عضو شورا، دو رای چین و روسیه منفی و 11 عضو از جمله فرانسه و انگلستان که خود در مذاکرات حضور داشتند، رای ممتنع دادند که به منزله رای منفی برای آمریکا بود و تنها دومینیکن به آمریکا رأی داد که عملا شکستی فضاحت بار برای واشنگتن بود و بار معنائی و تفسیری بسیار زیاد در پی داشت.

آمریکا برای جبران این شکست، گفت که در صورت عدم تصویب این قطعنامه از مکانیسم ماشه استفاده خواهد نمود. مکانیسمی که شاهد بودیم قبل تر اروپایی ها به عنوان یک ابزار تهدید علیه ایران بیان کردند. این بار، ایالات متحده آمریکا درصدد استفاده از این مکانیسم با طرح استدلالی تازه و من در آوردی علیه ایران، بر آمد، بدین معنا که با در نظر دریافت خود به عنوان عضوی از برجام تحریم های سازمان ملل علیه ایران را احیا کند.

ساز و کار اجرایی شدن این مکانیسم به چه صورت است؟

در برجام پیش بینی شده است که اگر کشورهای عضو این توافق در موردی ناراضی باشند و بپندارند که ایران از تعهدات خود سر باز زده است می توانند موضوع را به شورای حل اختلاف بسپارند و اگر در این مرحله شورا مخالفت کرد قادر خواهند بود مساله را به شورای امنیت ببرند و از آن بخواهند که مکانیسم ماشه را بدون رأی گیری علیه ایران فعال نمایند. ایالات متحده آمریکا به دلیل خروج از برجام برای انجام این کار هیچ حقی ندارد؛ موضوعی که کارشناسان، صاحبنظران دنیا، اعضای سازمان ملل و همچنین مقام های ایران با مکاتباتی که انجام داده اند بر آن تاکید نموده اند. آمریکا تنها در صورت بازگشت به برجام می تواند از مکانیسم ماشه استفاده کند که آن مستلزم لغو همه تحریم ها، عذرخواهی از ایران و طی مراحل قانونی ارجاع موضوع به شورای حل اختلاف و دریافت نظرات شورای مذکور است. طی نمودن این جهت، در صورت رضایت آمریکا به بازگشت به برجام و پذیرش دیگر اعضای به جامانده برجام یعنی 1+4،مستلزم صرف زمانی است که ممکن است به درد ترامپ برای بهره برداری در انتخاباتش نخورد!!! و لذا آمریکا مستقیما به شورای امنیت سازمان ملل نامه نوشته و درخواستش را مطرح نموده است. اما در این فاصله، بیانیه 13 کشور که رأی مخالف و ممتنع در قطعنامه تمدید تحریم تسلیحاتی داده بودند در مخالفت به درخواست آمریکا منتشر شد.

علاوه بر استدلالی که پمپئو قبل تر مطرح نموده بود اخیرا برایان هوک در اظهاراتی برجام را قراردادی سیاسی دانست و تاکید نمود که از لحاظ حقوقی الزام آور نیست. چنین توجیه و یا استدلالی تا چه حد بر پایه واقعیات میدانی است؟

توجیهات و استدلالات برایان هوک نماینده مستعفی در امور ایران نیز نمی تواند قابل استناد باشد. او در یک اظهار نظر گفته بود که برجام قرارداد سیاسی است و از لحاظ حقوقی الزام آور نیست. علاوه بر مخالفت اعضای شورای امنیت با این موضوع، باید گفت که قطعنامه 2231 شورای امنیت یک قطعنامه اجرایی محسوب می گردد و شاهد بودیم که 6 قطعنامه قبلی را لغو و بی اثر کرد. بنابراین نمی توان آن را تنها سیاسی دانست و نشان می دهد مکانیزم حقوقی نیز در بطن آن نهفته است و از یک اعتبار حقوقی برخوردار است. تروئیکای اروپایی نیز در این خصوص با آمریکا همراهی نکردند چرا که به خوبی بر جنبه حقوقی موضوع واقف هستند. البته جنبه سیاسی آن را نیز نباید نادیده گرفت، اما صرفا سیاسی نبود، چرا که درباره بندهای حقوقی آن بیش از دو سال مذاکره شد تا به تصویب برسد.

با این اوصاف آمریکا در فاز بعدی تقابل خود با ایران با وجود شکست در شورای امنیت چه رویه ای را در پیش خواهد گرفت؟

تحلیل ها می گویند که آمریکا در پی این مخالفت ها و شکست ها به دنبال ایجاد تنش در شورای امنیت است تا بلکه پیروز گردد یا یک کشور اروپایی را متقاعد کند که مکانیسم ماشه را علیه ایران فعال کند، که بسیار بعید است این اتفاق بیفتد، زیرا حتی بریتانیا صف خود را از تروئیکای اروپائی جدا نکرد و در چند مرحله با آمریکا همراهی نشان نداده است و یا اینکه جو تشنج را آنچنان افزایش دهد که بقیه اعضا را وادار کند که طریق میانجی گری را در پیش بگیرند تا امتیازی از سوی ایران برای آمریکا گرفته گردد. در این بین شاهد بودیم که پوتین پیشنهاد نشست چند جانبه آنلاین سران شورای امنیت را با ایران بیان کرد که علاوه بر آمریکا ایران نیز استقبال نکرد. به طور کلی به نظر می رسد که کوشش های آمریکا در این زمینه بار دیگر با شکست روبرو گردد؛ کما اینکه تا این مرحله نیز سرخورده شده و به اهداف مورد نظرش دست نیافته است.

از دیگر سناریوهایی که در این خصوص مطرح می گردد، درگیری نظامی آمریکا با ایران تا پیش از انتخابات سوم نوامبر است. نظر شما چیست؟

بعضی معتقدند که ترامپ و پمپئو ساکت نخواهند نشست و ممکن است درگیری نظامی ایجاد نمایند به این امید که مردم رئیس جمهور در حال جنگ را تنها نگذارند و به او رأی بدهند!! این گزینه هم از احتمال قوی برخوردار نیست، زیرا درگیری نظامی در این منطقه حتما محدود نخواهد ماند و توسعه دامنه آن می تواند در شرایط فعلی منطقه و دنیا، برای آمریکا باتلاقی عمیق ایجاد نماید.

بیشتر بخوانید:

آمریکا هیچ راه حلحقوقیمشروعی برای بازگرداندن تحریم ها ندارد

ایران می تواند کشورهای دنیا را جوابگو کند/ پیروزی حقوقی این ماجرا، تحت هر شرایطی با ایران خواهد بود

هدف ترامپ از فعال کردن مکانیسم ماشه چیست؟

ابزارهای سیاسی ترامپ برای مقابله با ایران کدامند؟

310311