نقشه باستان شناسی ایران تا 100 سال دیگر آماده نمی شود - آقای معلم

به گزارش ایسنا، ایده تهیه نقشه باستان شناسی ایران به صورت رسمی از طریق مرحوم عزت الله نگهبان در حدود 54 سال قبل مطرح شد. سال 1386 گروه نقشه باستان شناسی تصمیم به اجرای طرح نقشه باستان شناسی با استفاده از تکنولوژی به روز و کارآمد گرفت و در نهایت با برگزاری جلسات مختلف چگونگی نقشه تهیه باستان شناسی، قابلیت ها، ویژگی های آن در راستای اهداف کوتاه، بلند، میان مدت و بلندمدت بررسی شد تا لایه های اطلاعاتی مربوط به باستان شناسی ایران و سایر علوم میان رشته ای براساس نیاز روی نقشه باستان شناسی جانمایی شوند.

پژوهشکده باستان شناسی ایران در سال های گذشته بار ها از تهیه و تکمیل و حتی رونمایی نقشه باستان شناسی کشور خبر داده است، در سال 1400 نیز اعلام شد که سامانه نقشه باستان شناسی کشور (تحت وب) به صورت مجازی رونمایی شده است، هرچند این نقشه قرار نیست در دسترس عموم باشد، اما بر پایه تازه ترین اظهارات رییس پژوهشکده باستان شناسی ایران که روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری منتشر کرده است، این نقشه نه تنها هنوز تکمیل و آماده نشده که با روند کند بررسی و شناسایی محوطه های باستانی، ده ها سال دیگر زمان نیاز دارد تا نقشه باستان شناسی ایران آماده شود.

کوروش روستایی ـ رییس پژوهشکده باستان شناسی ـ در این باره گفت: یکی از موضوعات باستان شناسی که در دو دهۀ اخیر بار ها مورد بحث قرار گرفته و زمانی نیز حتی مجلس شورای اسلامی آن را پیگیری می کرد، موضوع نقشۀ باستان شناسی کشور است.

او اضافه کرد: تصور نادرستی که در مورد نقشۀ باستان شناسی کشور وجود دارد این است که نقشۀ باستان شناسی در دو، سه و یا نهایتاً تا چند سال آینده آماده خواهد شد، درحالی که نقشۀ باستان شناسی ایران تا چند ده سال دیگر هم تکمیل نخواهد شد؛ در واقع با این روند کندی که هم­ اکنون در بررسی­ های باستان­ شناسی داریم، باید گفت نقشۀ باستان­شناسی کشور صد سال دیگر نیز تکمیل نخواهد شد.

روستایی، بنیان نقشه باستان شناسی کشور را اجرای برنامه های بررسی و شناسایی باستان شناسی دانست و اظهار کرد: نقشۀ باستان شناسی از برنامه های بررسی و شناسایی باستان شناسی تغذیه می شود و محوطه های باستانی باید شناسایی شوند تا بتوان آن ها را در نقشۀ باستان شناسی آورد.

این باستان شناس گفت: طبق آمار، سالانه حدود 20 تا 30 برنامه بررسی و شناسایی در کشور انجام می شود و این عدد بسیار ناچیز است.

او اضافه کرد: بررسی باستان شناسی برنامه ای میدانی است که در بهترین حالت شاید بتوان در یک فصل کاری 30 تا 40 روزه، مساحتی 50 تا 60 کیلومتر مربعی را پوشش داد و مجموع محدوده ای که در بررسی های سال های اخیر پوشش داده شده نسبت به مساحت کشور بسیار اندک است.

رییس پژوهشکده باستان شناسی همچنین گفت: مشکل دیگر اینجاست که بسیاری از برنامه های بررسی و شناسایی که در دهه های گذشته انجام شده فاقد دقت کافی در پیمایش چشم انداز بوده اند، در نتیجه نمی توان ادعا کرد که آن منطقه از نظر باستان شناسی به طور کامل شناسایی شده است.

او اضافه کرد: در چند سال اخیر کوشش هایی شده که کنترلی بر دقت بررسی های باستان شناسی اعمال شود، ولی هنوز تا کیفیت درخور فاصله داریم.

رییس پژوهشکده باستان شناسی گفت: غیر از برنامه های میدانی باستان شناسی با ماهیت اضطراری، مانند کاوش های نجات بخشی و برنامه های تعییین عرصه، اولویت باستان شناسی کشور باید بررسی باستان شناسی باشد.

او بیان کرد: باید دقت کرد که با توجه به روند فزاینده توسعه های شهری، روستایی، معدنی، عمرانی و ... هر چه در این زمینه کوتاهی کنیم محوطه های بیشتری نابود خواهند شد، ولی اگر آن محوطه ها شناسایی شوند می توان برنامه های حفاظتی برای آن ها اندیشید.

روستایی همچنین تاکید کرد: پژوهشکده باستان شناسی از ادارات کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان ها این انتظار را دارد که اولویت خود را بر اجرای برنامه های بررسی و شناسایی باستان شناسی بگذارند.