ظلم بعضی شرکت های بورسی در حق سهام داران حقیقی، رسوب سود سهام داران در حساب شرکت ها - آقای معلم

به گزارش گروه مالی خبرنگاران، هرساله با برگزاری مجامع شرکت های بورسی و معین شدن سود پرداختی به سهامداران، تعداد زیادی از سهامداران خرد از دریافت سود خود بازمی مانند. مهم ترین دلیل که مانع دریافت سود به وسیله سهامداران می گردد، فرایند پیچیده پرداخت سود سهام به وسیله شرکت های بورسی است. این فرایند پیچیده عملاً مانع دریافت سود سهام به وسیله سهامداران شده است. در این گزارش در ابتدا به تشریح هرکدام از روش های پرداخت سود تقسیمی عنوان شده، سپس به آنالیز وضع کنونی پرداخته شده است.

روش های پرداخت سود سهام

شرکت های بورسی برای پرداخت سود سهامداران از روش های زیر استفاده می کنند. در روش اول پس از برگزاری مجمع سهامداران، طبق اطلاعیه ای که در سامانه کدال [1]بارگذاری می گردد، بازه زمانی معینی جهت مراجعه سهامداران به بانک برای دریافت سود سهامشان معین می گردد.

چنانچه سهامدار در بانک موردنظر حساب نداشته باشد، جهت دریافت سود مجبور به افتتاح حساب در بانک مذکور می گردد. این فرایند سبب تحمیل شدن هزینه رفت وآمد و افتتاح حساب به سهامداران می گردد. از طرفی سود سهام پرداختی سهامداران خرد، چون مبلغ پایینی است عملاً کفاف هزینه های ذکرشده را نمی دهد؛ به همین جهت بسیاری از سهامداران خرد از دریافت سود خود منصرف می شوند.

در دو سال اخیر پدیده هم مزید دلیل شده تا سهامداران حقیقی خرد از سود سهام خود بگذرند. سایر سهامداران هم باید در صف طولانی بانک ها قرار بگیرند که احتمال ابتلا به بیماری کرونا در این افراد را افزایش می دهد.

در روش دوم پرداخت سود، سهامداران اطلاعات خود را (اطلاعات هویتی، بانکی و کد بورسی) به شرکت توزیع کننده سود ارسال می کنند. ارسال مدارک معمولاً به وسیله ایمیل و پست و یا بارگذاری مدارک در تارنمای شرکت مذکور است. در این شیوه سهامدار تاییده ای از دریافت مدرک به وسیله شرکت بورسی دریافت نمی نماید و به تبع این مورد از زمان واریز وجه و اینکه آیا وجهی به حسابش واریزشده، نمی تواند اطلاع پیدا کند. در این شیوه پرداخت سهامدار سردرگم و بلاتکلیف است و معمولاً تعداد کمی از افراد می توانند به شرکت مراجعه کرده و از واریز سود سهام خود اطلاع پیدا کنند.

در روش سوم واریز به وسیله سامانه سجام صورت می گیرد؛ در این شیوه شرکت سپرده گذاری مرکزی به وسیله سامانه سجام سود سهام معین شده به وسیله مجمع را به شماره شبا ثبت شده سهامداران در سامانه سجام واریز می نماید. این روش برخلاف روش های پیشین احتیاجی به مراجعه به بانک یا جای دیگری نیست.

وضع کنونی پرداخت سود سهام به سهامداران

در سال 1399 از 490 شرکت بورسی که اطلاعیه تقسیم سود منتشر کرده اند [2]، 123 شرکت اقدام به توزیع سود به وسیله سامانه سجام کرده اند؛ این آمار [3]در سال 1400 تا لحظه نگارش این گزارش به 218 شرکت افزایش پیداکرده است؛ اما تا کامل شدن راه طولانی وجود دارد، چراکه 3 سال از تأسیس سامانه سجام می گذرد؛ اما تعداد کمی از شرکت ها اقدام به استفاده از این سامانه جهت پرداخت سود کرده اند. شرایط کنونی به هیچ وجه مطابق با قوانین سازمان بورس نیست.

طبق تبصره 3 ماده 5 دستورالعمل انضباطی ناشران پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران شرکت های بورسی مکلف اند به وسیله شرکت سپرده گزاری مرکزی اقدام به پرداخت سود سهامداران کنند. طبق آنالیز اطلاعیه های شرکت های بورسی در سامانه کدال بیشتر از نیمی از شرکت های بورسی از این سامانه برای توزیع سود سهام استفاده استفاده نکرده اند.

لزوم نظارت ویژه سازمان بورس بر شرکت ها

به نظر می رسد، عمل به این قانون به وسیله شرکت ها بخش وسیعی از مسائل سهامداران حقیقی و حتی حقوقی را رفع کرده و سهامداران بدون دردسر و سردرگمی به حق قانونی خود خواهند رسید. برای رسیدن به این هدف احتیاج به نظارت ویژه سازمان بورس بر شرکت های بورسی به شدت احساس می گردد.

برای انجام این کار لازم است تا سازمان بورس. شرکت های بورسی را مکلف به پرداخت سود سهام به سهامداران به وسیله سامانه سجام نماید. موضوعی که با وجود بستر های قانونی و فنی موجود بهانه ای برای انجام ندادن این کار وجود ندارد.